Een oliekoeler in moderne motoren zorgt ervoor dat motorolie niet te heet wordt en optimaal zijn taak kan vervullen. Hoe een oliekoeler werkt en waar u bij onderhoud op moet letten, dat leest u in het volgende artikel.
Hoe belangrijk is oliekoeling voor een motorvoertuig?
Motorolie wordt niet alleen gebruikt als smeermiddel in verbrandingsmotoren. Dit is het afdichtmiddel tussen de zuiger en cilinder en neemt een deel van de motorkoeling over. Samen met het koelwater zorgt het voor een optimale temperatuurbalans van de motor. Als de motorolie echter te heet wordt, kan de smeerfilm tussen de zwaar belaste bewegende delen van de motor scheuren, wat kan leiden tot ernstige motorschade. Bovendien veroudert motorolie sneller als het te veel verwarmt. Omdat bij moderne krachtige motoren oliekoeling via het oliecarter alleen niet meer voldoende is, zijn in het oliecircuit ook aparte oliekoelers geïnstalleerd om de motorolie te koelen.
Opbouw en functie van de oliekoeler
Oliekoelers zijn gemaakt van aluminium of roestvrij staal. Beide metalen zijn goede warmtegeleiders en corrosiebestendig. Een goede thermische geleidbaarheid is belangrijk want dan koelt de olie snel af. Net als de waterkoeler zijn oliekoelers gebouwd voor luchtkoeling of voor installatie in het koelvloeistofcircuit van de motor.
Luchtgekoelde oliekoelers hebben een groot oppervlak en zijn op dezelfde manier gebouwd als een waterkoeler. De olie loopt door fijne buisjes die zijn voorzien van grote lamellen die de warmte afgeven aan de omgevingslucht. Voor de best mogelijke koeling zijn olie-luchtkoelers voor in het voertuig gemonteerd.
Oliekoelers, die in het koelcircuit zijn geïntegreerd, bestaan tegenwoordig veelal uit geperste aluminium platen in een gelaagde constructie. De olie kan tussen de platen circuleren zonder noemenswaardig drukverlies. Binnenin de koeler zorgen zogenaamde turbulatoren voor een gelijkmatige verdeling van de olie en een optimale warmteoverdracht. Oliekoelvloeistof-koelers zijn compacter dan de luchtgekoelde modellen vanwege de betere koelprestaties van het koelwater. Een ander voordeel van deze oliekoelers is dat in de koudloopfase de koelvloeistof, die sneller opwarmt, de warmte aan de olie overbrengt, waardoor de motor sneller op bedrijfstemperatuur komt.
De olie wordt vanuit de oliepomp door het oliecircuit gepompt. Het absorbeert warmte van de hete delen van de motor en, bij voertuigen met automatische transmissie, van de koppelomvormer. In de oliekoeler geeft de olie de warmte vervolgens af aan de omgevingslucht of, in het geval van een oliekoelvloeistofkoeler, aan het koelwater. Het gebruik van een oliekoeler kan de olietemperatuur tot wel 30 graden verlagen. Bij een lucht-oliekoeler zorgt een thermostatisch ventiel ervoor dat de olie pas door de koeler wordt gepompt als de optimale bedrijfstemperatuur is bereikt. Pas als een bepaalde olietemperatuur is bereikt, opent de thermostaatklep het circuit via de oliekoeler.
Onderhoud en verzorging van de oliekoeler
Oliekoelers en de bijbehorende slangen moeten regelmatig op lekken worden gecontroleerd en gebarsten of poreuze slangen moet u zo snel mogelijk vervangen door nieuwe. Over het algemeen zijn oliekoelers echter onderhoudsarm. Af en toe kan het gebeuren dat een aansluitpunt lekt. In de regel is het dan voldoende om de afdichting te vervangen om de oliekoeler weer volledig functioneel te maken. Bij oliekoelers in het koelvloeistofcircuit is een lek meestal te herkennen aan de olie in het expansievat voor het koelwater.
Sterk vervuilde lucht-oliekoelers die verstopt zijn met insecten, kunnen hun werk niet goed doen en moet u schoonmaken. Voor het reinigen mag u echter in geen geval een hogedrukreiniger of stoomreiniger gebruiken. De dunne lamellen kunnen door de hoge waterdruk buigen en de koeler is daarmee onbruikbaar geworden. Voor de uitwendige reiniging besproeid u de oliekoeler met een insectenverwijderaar en na de voorgeschreven inwerktijd kan u het het beste van achteren afspoelen met een waterslang en weinig druk. U kunt wellicht helpen met een niet al te harde borstel. Een motorspoeling die u aan de olie toevoegd als de motor op bedrijfstemperatuur is, is geschikt voor het reinigen van de binnenkant. Het doorspoelen van de motor verwijdert op betrouwbare wijze resten en afzettingen in het gehele oliecircuit, vooral bij motoren met een hoge kilometerstand.